Dzień dobry nasz 14 latek zaczyna dostrzegać niebo. Chcemy na urodziny sprezentować mu teleskop. Na co zwrócić uwagę przy zakupie? Co Pan poleca tak, aby nie zniechęcić syna i nie pójść z torbami przy zakupie (zrzuci się cała rodzina :)) Jakie publikacje (przewodniki) poleca Pan dla początkującego nastolatka. [Pani Magda]

Zacznijmy od tele­skopu. Roz­róż­niamy dwa rodzaje instru­men­tów obser­wa­cyj­nych: lunety i tele­skopy.
Lunety to instru­menty obser­wa­cyjne, któ­rych głów­nym ele­men­tem sku­pia­ją­cym świa­tło jest soczewka.
Tele­skop to instru­ment obser­wa­cyjny, któ­rego głów­nym ele­men­tem sku­pia­ją­cym świa­tło jest lustro. Im więk­sza śred­nica soczewki/lustra, tym wię­cej świa­tła taki instru­ment może zebrać. Dzięki temu widzimy słab­sze obiekty i możemy sto­so­wać więk­sze powiększenia.
Lunety naj­czę­ściej dają obraz pro­sty (tzn. góra jest górą a dół jest dołem). W tele­sko­pach z kolei obraz jest odwró­cony (góra jest dołem, a dół jest górą, lub zamie­nione są strony prawa z lewą).

Drugi ważny para­metr to ogni­skowa teleskopu/lunety. Im dłuż­sza tym więk­sze otrzy­mamy powięk­sze­nie dla danego oku­laru. Dla lunet popu­larne są ogni­skowe od 700 do 900 mili­me­trów, tele­skopy z reguły mają dłuż­sze ogni­skowe do 1500 milimetrów.

Bar­dzo ważny jest mon­taż teleskopu/lunety. Mamy dwa pod­sta­wowe: azy­mu­talny i para­lak­tyczny. W obu przy­pad­kach, dla tań­szych instru­men­tów, mon­taże są deli­katne i bar­dzo podatne na drga­nia. Zaś dobre i wytrzy­małe mon­taże są dro­gie. Azy­mu­talne są pro­ste w obsłu­dze (góra, dół, prawo, lewo) zaś para­lak­tyczne umoż­li­wiają zamon­to­wa­nie napędu do śle­dze­nia „ruchu nieba”.

Co do samych modeli to zachę­cam do spraw­dze­nia stron:
Deltaoptical.pl
Teleskopy.pl

Poni­żej kilka przy­kła­dów teleskopów:
https://deltaoptical.pl/teleskop-sky-watcher-dobson‑6?from=listing
https://deltaoptical.pl/teleskop-sky-watcher-bk-mak-102-eq2-102‑1300?from=listing
https://deltaoptical.pl/teleskop-celestron-powerseeker-127-eq?from=listing
https://teleskopy.pl/product_info.php?cPath=21_34&products_id=1501&lunety=Teleskop%20Sky%20Watcher%20Synta%20N%20130%20650%20EQ%202%20BKP13065EQ2

Zachę­cam też do obej­rze­nia krót­kiego fil­miku przy­go­to­wa­nego przez del­ta­op­ti­cal: https://www.youtube.com/watch?v=NDzQ8rLuJwM

Co do publikacji:
Dobrą pomocą w orien­ta­cji na sfe­rze nie­bie­skiej jest obro­towa mapa nieba. Daje moż­li­wość usta­wie­nia wyglądu nieba na dowolny dzień i godzinę.

Z ksią­żek można polecić:
Andrzej Bra­nicki „W stronę nieba, inte­rak­tywna szkoła astronomii”
Marek Sub­styk „Porad­nik Miło­śnika Astronomii”
Prze­my­sław Rudź „Astro­no­mia bez tajemnic”

I tro­chę bar­dziej zaawansowane:
Andrzej Bra­nicki „Na wła­sne oczy” i „Obser­wa­cje i pomiary astronomiczne”
Mam nadzieję, że moja odpo­wiedź będzie pomocna a w razie dodat­ko­wych pytań pro­szę o kontakt.

Janusz Nice­wicz