Spojrzenie w marcowe niebo 2021

Adam Micha­lec

 

Marzec zie­lony, dorodne plony -

powiada nam sta­ro­pol­skie przy­sło­wie, a zatem nie tylko dla obser­wa­cji astro­no­micz­nych życzmy sobie w tym mie­siącu bez­chmur­nego nieba. Przy codzien­nych emo­cjach zwią­za­nych z panu­jącą pan­de­mią oraz ze śnieżną i smo­gową zimą, czeka nas wresz­cie upra­gniona Wiosna.
Cie­szymy się z faktu, że Słońce powoli, ale sys­te­ma­tycz­nie, wznosi się po Eklip­tyce coraz wyżej i wyżej, aby wresz­cie prze­ciąć rów­nik nie­bie­ski 20 marca o godz. 10.37, w punk­cie rów­no­nocy wio­sen­nej – zwa­nym punk­tem Barana. Słońce „prze­cho­dzi” wtedy z pół­kuli połu­dnio­wej nieba na pół­nocną, świeci dokład­nie w zeni­cie na rów­niku. Roz­pocz­nie się wów­czas astro­no­miczna Wio­sna, a na ten szcze­gólny moment cze­ka­li­śmy z nie­ukry­waną tęsknotą.

Ze względu zaś na zja­wi­sko refrak­cji atmos­fe­rycz­nej, zrów­na­nie dnia z nocą wystąpi wcze­śniej, już 17 marca. W Kra­ko­wie i oko­licy, w dniu 1 marca Słońce wscho­dzi o 6.23, a zacho­dzi o 17.23, zaś ostat­niego marca wscho­dzi (już według czasu let­niego) o 6.19, a zacho­dzi o 19.11, wtedy dzień będzie trwał 12 godzin i 52 minuty. Zatem w marcu w Mało­pol­sce, przy­bę­dzie dnia aż o 112 minut!

Aktyw­ność magne­tyczna Słońca będzie raczej mała, cho­ciaż mogą się poja­wić nie­spo­dzianki ze strony naszej gwiazdy, która wkro­czyła już na dobre w 25 cykl aktywności.

Zaś w nocy z 27/28 marca, czeka nas – ponoć po raz ostatni – zmiana czasu z zimo­wego na czas letni, przy któ­rym pozo­sta­niemy już do końca roku. Zatem, powin­ni­śmy prze­sta­wić zegarki o godzinę do przodu. Rano od tej pory, wsta­jemy o godzinę wcze­śniej, ale za to będziemy mieć dłuż­sze, jasne popo­łu­dnia, które można będzie wyko­rzy­stać cho­ciażby na wio­senne spacery!

Nato­miast ciemne bez­k­się­ży­cowe noce, dogodne do obser­wa­cji astro­no­micz­nych, będą w dru­giej deka­dzie mie­siąca, bowiem kolej­ność faz Księ­życa w marcu będzie następująca:

• ostat­nia kwa­dra 6.III. o godz. 02.30,
• nów 13.III. o godz. 11.21,
• pierw­sza już wio­senna kwa­dra 21.III. o godz. 15.40,
• pierw­sza wio­senna peł­nia 28.III o godz. 20.48. Dla­tego też w naj­bliż­szą nie­dzielę (4.IV.) będzie Wielkanoc.

Naj­bli­żej Ziemi (w pery­geum) znaj­dzie się Księ­życ dwu­krot­nie: 2.III. o godz. 06 i 30.III. o godz. 08, a naj­da­lej od Ziemi (w apo­geum) będzie 18.III. o godz. 06.
Ponadto, 19.III. o godz. 19, Księ­życ w swej wędrówce po nie­bie zimo­wym, zbliży się do Marsa na odle­głość poni­żej 2 stopni. Oby tylko pogoda nam dopi­sała w tych obserwacjach.

Jeśli cho­dzi o pla­nety, to:

• Mer­ku­rego będzie można zaob­ser­wo­wać ran­kiem nisko nad połu­dniowo – wschod­nim hory­zon­tem, przez cały mie­siąc, oczy­wi­ście przed wscho­dem Słońca. W dniu 6.III. Mer­kury będzie na nie­bie naj­da­lej od Słońca (27 stopni) w tzw. elon­ga­cji zachodniej.
• Wenus, przez cały marzec nie będzie widoczna, bowiem zażywa kąpieli sło­necz­nych, a 26.III. będzie dokład­nie po dru­giej stro­nie Słońca. Pojawi się nam dopiero w dru­giej poło­wie maja, na wie­czor­nym niebie.
• Czer­wo­na­wego Marsa znaj­dziemy na wie­czor­nym nie­bie, gosz­czą­cego w gwiaz­do­zbio­rze Byka z naj­ja­śniej­szą gwiazdą Alde­ba­ra­nem, do któ­rej Mars w swej wędrówce po nie­bie, zbliży się 23.III. o północy.
• Gazowe olbrzymy Jowi­sza i Saturna, znaj­dziemy bar­dzo nisko na wschod­nim nie­bie w gwiaz­do­zbio­rze Kozio­rożca. Obie pla­nety będą stop­niowo coraz to wcze­śniej poprze­dzały wschód Słońca. Koń­cem marca będzie to około 2 godzin.
• Pla­nety, które można zoba­czyć przez lunetę to: Uran, dostępny będzie do obser­wa­cji wie­czo­rem w gwiaz­do­zbio­rze Barana, a Nep­tun, prze­by­wa­jący w gwiaz­do­zbio­rze Wod­nika, pojawi się nam na poran­nym nie­bie dopiero koń­cem mie­siąca, wyprze­dza­jąc nieco wschód Słońca.

W tym mie­siącu nie prze­wi­duje się poja­wie­nia jasnych komet, ani boga­tych desz­czy mete­orów, cho­ciaż 25 marca przy­pada mak­si­mum mało aktyw­nego, roz­cią­głego roju (Wir­gi­nidy), pro­mie­niu­ją­cego z oko­licy „alfy” – czyli Spiki, naj­ja­śniej­szej gwiazdy w Pannie.

Księ­życ po wio­sen­nej pierw­szej kwa­drze będzie nam prze­szka­dzał w obser­wa­cjach mak­si­mum tego roju.
Nato­miast bli­skość cie­płej, jak mam nadzieję Wio­sny, nie­chaj nas zachęca do ostat­nich, zimo­wych spa­ce­rów. Dodat­kowo zaś, wypada tylko nam życzyć bez­chmur­nego nieba, a w marcu takie pogody czę­sto u nas wystę­pują. Zatem spo­glą­da­jąc wie­czo­rem, w środku nocy lub wcze­snym ran­kiem, w roz­gwież­dżone niebo, przy­po­mnijmy sobie, jesz­cze jedno uak­tu­al­nione przysłowie:
„Byle do bez masecz­ko­wej wiosny”
dla­tego wszyst­kim Pań­stwu sto­sow­nej aury wio­sen­nej, ser­decz­nie życzę.