Spojrzenie w marcowe niebo 2019

Adam Micha­lec, marzec 2019

 

Marzec zie­lony, zwia­stuje dobre plony…

…powiada sta­ro­pol­skie przy­sło­wie, a zatem nie tylko dla obser­wa­cji astro­no­micz­nych życzmy sobie w tym mie­siącu bez­chmur­nego nieba. Po emo­cjach zwią­za­nych ze śnieżną, mroźną, wietrzną i smo­gową zimą, czeka nas wresz­cie upra­gniona wio­sna. Cie­szymy się z faktu, że Słońce powoli, ale sys­te­ma­tycz­nie, wznosi się po Eklip­tyce coraz wyżej i wyżej, aby wresz­cie prze­ciąć rów­nik nie­bie­ski 20 marca o godz. 22.58, w punk­cie rów­no­nocy wio­sen­nej – zwa­nym punk­tem Barana. Słońce „prze­cho­dzi” wtedy z pół­kuli połu­dnio­wej nieba na pół­nocną, ze znaku Ryb w znak Barana. Roz­pocz­nie się wów­czas astro­no­miczna Wio­sna, a na ten moment, jak zwy­kle, cze­ka­li­śmy z utę­sk­nie­niem. Ze względu zaś na zja­wi­sko refrak­cji atmos­fe­rycz­nej, zrów­na­nie dnia z nocą wystąpi już 17/18 marca.

W Kra­ko­wie i oko­licy, w dniu 1 marca Słońce wscho­dzi o 6.24, a zacho­dzi o 17.21, zaś ostat­niego marca wscho­dzi (już według czasu let­niego) o 6.20, a zacho­dzi o 19.10, wtedy dzień będzie trwał 12 godzin i 50 minut. Zatem w marcu w Mało­pol­sce, przy­bę­dzie dnia już o 113 minut!

Aktyw­ność magne­tyczna Słońca będzie mała, a w nocy z 30/31 marca, czeka nas zmiana czasu z zimo­wego na czas letni, powin­ni­śmy prze­sta­wić zegarki o godzinę do przodu. Rano od tej pory, wsta­jemy o godzinę wcze­śniej, ale za to będziemy mieć dłuż­sze, jasne popo­łu­dnia, które można będzie wyko­rzy­stać na wio­senne spacery!

Nato­miast ciemne bez­k­się­ży­cowe noce, dogodne do obser­wa­cji astro­no­micz­nych, będą w pierw­szej deka­dzie mie­siąca, bowiem kolej­ność faz Księ­życa w marcu będzie następująca:

• nów 6.III. o godz. 17.04 (aku­rat w Popielec),
• pierw­sza kwa­dra 14.III. o godz. 11.27,
• pierw­sza wio­senna astro­no­miczna peł­nia 21.III o godz. 02.43,
• ostat­nia kwa­dra 28.III. o godz. 05.10.

Wiel­ka­noc będzie dopiero 21.IV., bowiem wypada ona po pierw­szej wio­sen­nej pas­chal­nej pełni Księ­życa, przy­pa­da­ją­cej po 21 marca, a ta będzie 19.IV. Daty kościel­nej pełni Księ­życa zostały bowiem wyzna­czone i sta­be­la­ry­zo­wane w cza­sie Soboru Nicej­skiego w 325 roku n.e. Dla­tego kościelna peł­nia Księ­życa różni się cza­sem od astro­no­micz­nej, czego efek­tem będzie wła­śnie Wiel­ka­noc w 2019 roku.

Naj­da­lej od Ziemi (w apo­geum) znaj­dzie się Księ­życ 4.III. o godz. 12, a naj­bli­żej Ziemi (w pery­geum) będzie 19.III. o godz. 19. Ponadto, 1.III. i 29.III. Księ­życ zakryje Saturna, a 2.III. i 29.III. Plu­tona, ale te zja­wi­ska nie będą u nas widoczne.

Jeśli cho­dzi o pla­nety, to:

• Mer­ku­rego będzie można zaob­ser­wo­wać wie­czo­rem nisko nad połu­dniowo – zachod­nim hory­zon­tem, tylko do 8 marca, a następ­nie po 22 marca, tuż przed wscho­dem Słońca, na poran­nym niebie.
• Wenus jako Gwiazda Poranna, przez cały mie­siąc, będzie widoczna nisko na wschod­nim nie­bie, poprze­dza­jąc o dwie godziny wschód Słońca.
• Czer­wo­na­wego Marsa znaj­dziemy na wie­czor­nym nie­bie, gosz­czą­cego w kon­ste­la­cji Barana a potem Byka. Ta wędrówka pla­nety na nie­bie powo­duje, iż z upły­wem wio­sen­nych dni, coraz to kró­cej będzie prze­by­wał nad horyzontem.
• Jowi­sza, tuż przed pół­nocą, znaj­dziemy nisko na wschod­nim nie­bie w gwiaz­do­zbio­rze Wężow­nika, podzi­wia­jąc przez lunetę jego gro­madkę satelitów.
• W dru­giej poło­wie nocy w gwiaz­do­zbio­rze Strzelca, widoczny będzie Saturn z impo­nu­ją­cymi pierścieniami.
• Uran, dostępny będzie do obser­wa­cji wie­czo­rem w gwiaz­do­zbio­rze Barana, a koń­cem marca, skryje się w pro­mie­niach Słońca.
• Nep­tun, prze­by­wa­jący w gwiaz­do­zbio­rze Wod­nika, pojawi się nam na poran­nym nie­bie dopiero koń­cem mie­siąca, wyprze­dza­jąc wschód Słońca.

 

W tym mie­siącu nie prze­wi­duje się boga­tych desz­czy mete­orów, cho­ciaż 25 marca przy­pada mak­si­mum mało aktyw­nego, roz­cią­głego roju (Wir­gi­nidy), pro­mie­niu­ją­cego z oko­licy „alfy” – czyli Spiki, naj­ja­śniej­szej gwiazdy w Pan­nie. Księ­życ 4 dni po pełni, będzie prze­szka­dzał od pół­nocy w obser­wa­cjach mak­si­mum tego roju.

Bli­skość cie­płej Wio­sny, nie­chaj nas zachęca do ostat­nich bez smo­go­wych zimo­wych spa­ce­rów. Dodat­kowo zaś, wypada tylko nam życzyć bez­chmur­nego nieba, a w marcu takie pogody czę­sto u nas wystę­pują. Zatem spo­glą­da­jąc wie­czo­rem, w środku nocy lub wcze­snym ran­kiem, w roz­gwież­dżone niebo, przy­po­mnijmy sobie, jesz­cze jedno przysłowie:

Zima sta­rym doku­cza, zaś Wio­sna mło­dych poucza -
dla­tego wszyst­kim Pań­stwu sto­sow­nej aury wio­sen­nej, ser­decz­nie życzę.