„Gdy kukułka zakuka na suchy las, będzie dla ludzi ciężki czas”
Przysłowie to dajenam, mimo wszystko, pewne nadzieje na ciepłą słoneczną pogodę, której jesteśmy spragnieni, szczególnie po tej przeciągającej się zimie. Życzmy sobie wzajemnie, a nie tylko zapalonym obserwatorom, dużo bezchmurnego nieba, które przy coraz to krótszych nocach – szykuje nam przeróżne ciekawe niespodzianki. Słońce, aktualnie o zwiększonej aktywności magnetycznej, przejdzie 21 maja ze znaku Byka w znak Bliźniąt. Nadal mozolnie wznosi się po Ekliptyce, coraz to wyżej ponad Równik Niebieski – ale już wolniej niż w kwietniu – tak, że w ciągu tego miesiąca, w Małopolsce, przybędzie dnia o 81 minut. W dniu 1 Maja, Słońce będzie „pracowało” przez 14 godzin i 42 minuty – wschodzi w Krakowie o 5.16, a zachodzi o 19.58. Natomiast ostatniego maja, dzień w Małopolsce będzie trwał aż 16 godz. i 3 minuty, a będzie jeszcze krótszy od najdłuższego dnia w roku, tylko o 20 minut. Po kapryśnym i śnieżnym początku tegorocznej wiosny, ciekawe jaką pogodę w drugiej dekadzie maja, zaserwują nam przysłowiowi “zimni ogrodnicy” (Pankracy, Serwacy i Bonifacy), nie wspominając o zimnej Zofii? Doczekamy, to – oby nie – doświadczymy jeszcze porannych przymrozków.
Obserwacje Słońca w minionych miesiącach, wskazują na jego zwiększoną aktywność magnetyczną, związaną z jego szybkim dążeniem do maksimum w 25-tym cyklu aktywności. Tak też będzie w maju. Duża jego aktywność, manifestować się będzie – szczególnie w drugiej połowie maja – znaczną liczbą plam, rozbłysków i wyrzutów plazmy z jego powierzchni w przestrzeń międzyplanetarną, które to obłoki plazmy, zwane wiatrem słonecznym, omiatają skutecznie Międzynarodową Stację Kosmiczną. W tej sytuacji, obserwatorom naziemnym, pozostaje tylko cierpliwie czekać na efekty jego aktywności magnetycznej, które skutkować będą m. innymi częstszym i bogatszym pojawianiem się zórz polarnych na Ziemi, oraz licznych anomalii pogodowych.
Jeśli zaś chodzi o naturalnego towarzysza Ziemi, i jego nam utrudnieniach w dostrzeżeniu słabszych gwiazd na niebie, to w trzecim tygodniu miesiąca będziemy mieli dobre, choć krótkie noce obserwacyjne, bowiem kolejność faz Księżyca w maju jest następująca: pełnia 5.V. o godz. 19.34, ostatnia kwadra 12.V. o godz. 16.28, nów 19.V. o godz. 17.53 i pierwsza kwadra 27.V. o godz. 17.22. Księżyc będzie najbliżej Ziemi (w perygeum)11.V. o godz. 07, a najdalej od nas (w apogeum) znajdzie się 26.V. o godz. 04.
Jeśli chodzi o planety, to Merkurego możemy dostrzec nisko na porannym niebie, w drugiej i trzeciej dekadzie maja. Pod koniec miesiąca będzie on poprzedzał wschód Słońca, o dobre trzy kwadranse, a najlepsze warunki do jego obserwacji będą 29.V. Błyszcząca Wenus, widoczna będzie na wieczornym niebie, przez ponad dwie godziny po zachodzie Słońca. Natomiast czerwonawego Marsa, obserwujemy w gwiazdozbiorze Bliźniąt, przez ponad trzy godziny po zachodzie Słońca, jeśli tylko zorze wieczorne nam na to pozwolą. Pozostałe jasne planety gazowe, możemy obserwować tylko nad ranem, co może sprzyjać będzie o świcie wędkarzom. Jowisz bowiem oddala się od Słońca, ale dopiero końcem maja wschodzi ponad godzinę wcześniej od naszej gwiazdy, zaś Saturn praktycznie króluje na niebie majowym w całej drugiej połowie nocy. Obserwatorom życzymy, nie tylko o poranku, pogodnego nieba.
W pierwszej dekadzie maja promieniują jasne i szybkie meteory z roju Akwarydów. Meteory te, to pozostałość warkocza komety Halley’a. Radiant meteorów leży na równiku niebieskim, na granicy gwiazdozbiorów Wodnika, Ryb i Pegaza. Maksimum jego aktywności przypada na 5/6 maja, a w ich obserwacjach po północy, będzie nam przeszkadzał Księżyc w pełni.
Ze zjawisk, które szczególnie polecałbym do obserwacji, oprócz wymienionych powyżej, to majowe wschody i zachody Słońca, które możemy podziwiać w czasie zalecanych spacerów, umilanych wiosennym śpiewem ptaków. Nie zapominajmy ani przez chwilę, podczas tych przechadzek po Ziemi – zerkając w górę – o toczącej się okrutnej wojnie na Ukrainie i nie zawsze bezchmurnym niebie, bowiem przypomnę tu Państwu staropolskie przysłowie:
„Deszcz podczas Zielonych Świątek (28.V.) , niedobry czyni początek”
dr Adam Michalec,
MOA w Niepołomicach,
6 kwietnia 2023
