“Jaki dzień jest w Boże Ciało, takich dni potem niemało ”
Tak dosłownie, to okres najkrótszych nocy, oraz pięknych świtów i zmierzchów, dogodnych dla obserwacji nieba i ostatnich wiosennych spacerów. Mamy zatem krótkie ciepłe noce, które co prawda nie sprzyjają obserwacjom astronomicznym, ale są one nadzwyczaj cenne nie tylko dla miłośników nieba.
Tegoroczne astronomiczne Lato, rozpocznie się rankiem, w sobotę 21 czerwca o godz. 04.42 – kiedy to Słońce w swej rocznej wędrówce po Ekliptyce, oddali się najbardziej na północ od równika niebieskiego, osiągając punkt przesilenia letniego, zwany punktem Raka. W tym dniu, Słońce w chwili przejścia przez południk krakowski, góruje nad horyzontem na wysokości prawie 63 i pół stopnia. Wzejdzie tego dnia o godz. 4.30, a zajdzie o 20.53, zatem dzień będzie trwał 16 godzin i 23 minuty; będzie to najdłuższy dzień (i najkrótsza noc) tego roku, a dłuższy od najkrótszego dnia w Krakowie i okolicy, aż o 8 godz. i 18 minut.
Najwcześniej Słońce wzejdzie u nas już w dniu 15 czerwca (godz. 4.30) i takich wczesnych wschodów Słońca będziemy doświadczać przez 8 kolejnych dni. Najpóźniej zajdzie w dniu 20 czerwca (godz. 20.53), i tak późnych zachodów Słońca będzie aż 11. Dni w których Słońce będzie najdłużej nad horyzontem, doświadczymy przez cały tydzień od 17 do 24 czerwca. W tym też okresie, na św. Jana (24.VI), często padają obfite deszcze. Po tegorocznej zmiennej wiośnie, być może one wystąpią, zobaczymy. Tak czy inaczej będzie z pogodą, to na Dzień Dziecka, Słońce wzejdzie o godz. 4.36, a zajdzie o godz. 20.40. Dzień będzie trwał 16 godz. i 4 minuty; będzie jeszcze krótszy o 19 minut od najdłuższego dnia roku. Natomiast ostatniego czerwca, Słońce wzejdzie o godz. 4.34, a schowa się pod horyzontem o godz. 20.53 i dzień będzie niezauważalnie, ale już krótszy od najdłuższego dnia roku o 4 minuty.
Aktywność magnetyczna Słońca w czerwcu będzie na podwyższonym poziomie, szczególnie w drugiej dekadzie miesiąca, wtedy też możemy liczyć wieczorami na pojawienie się srebrzystych obłoków. Pamiętajmy, iż obserwacje plam na Słońcu prowadzimy wyłącznie przy zastosowaniu odpowiednich filtrów spektralnych, lub rzutowanego na ekran obrazu Słońca z lunety. Zainteresowanych takimi obserwacjami naszej gwiazdy, zapraszamy na dziedziniec, obok Młodzieżowego Obserwatorium Astronomicznego, gdzie w pogodne dni, zorganizowane są specjalne pokazy Słońca.
Księżyc powita Lato po ostatniej kwadrze. Zatem bardzo krótkie, ale bezksiężycowe noce, będziemy mieli w pierwszym i ostatnim tygodniu czerwca, a kolejność faz Księżyca będzie następująca: pierwsza kwadra 3.VI. o godz. 05.41, pełnia 101.VI. o godz. 09.44, ostatnia kwadra 18.VI. o godz. 21.19 i nów 25.VI. o godz. 12.31. W apogeum (najdalej od Ziemi) będzie 7.VI. o godz. 13, a w perygeum (najbliżej Ziemi) 23.VI. o godz. 07.
Jeśli chodzi o planety, to Merkurego znajdziemy do 20 czerwca, nisko na wieczornym niebie, po zachodzie Słońca. Najlepsze, ale trudne warunki do jego obserwacji, przypadną w pierwszym tygodniu miesiąca.
Wenus, przez cały miesiąc pojawia się jako Jutrzenka, na ponad dwie godziny przed wschodem Słońca. W dniu 1 czerwca znajdzie się najdalej na zachód od Słońca, jej elongacja zachodnia wyniesie 46 stopni.
Mars, dostępny będzie do obserwacji wieczornych, goszcząc w gwiazdozbiorze Lwa, gdzie 17.VI. o godz. 4, zbliży się do Regulusa, najjaśniejszej gwiazdy w tej konstelacji, na odległość 0.7 stopnia. Natomiast 30.VI. o godz. 03, zbliży się doń Księżyc, na 0.2 stopnia.
Jowisz widoczny będzie na wieczornym niebie tylko w pierwszym tygodniu miesiąca, potem zniknie w promieniach Słońca, by pojawić się dopiero w drugim tygodniu lipca, na porannym niebie.
Saturn gościł będzie całe lato w gwiazdozbiorze Ryb. Możemy go w czerwcu obserwować codziennie w drugiej połowie nocy. Powoli podąża do opozycji ze Słońcem 21.IX. Wtedy będzie widoczny na niebie przez całą noc.
Uran gości w gwiazdozbiorze Barana, a widoczny jest nisko nad wschodnim horyzontem, krótko aż do świtu. Do tej planety zbliży się Księżyc o godz. 2.30. Neptuna w Wodniku, można obserwować również na wschodnim niebie, w drugiej połowie nocy. Do tej planety 19.VI. o godz. 2.40, zbliży się też nasz naturalny satelita. Aby jednak dostrzec te dwie planety gołym okiem, trzeba mieć jednak sokoli wzrok, bez lunety ani rusz.
Natomiast w dniach od 22.VI. do 2.VII., będzie możliwość zliczania jasnych meteorów z czerwcowego roju Bootydów (czyli wylatujących z gwiazdozbioru Wolarza). Maksimum ich aktywności przypada na 26/28.VI., a Księżyc po nowiu, nie będzie przeszkadzał w nocnych obserwacjach. Oby pogoda nam dopisywała. Zaś z drugiej strony, nasuwa się takie staropolskie przysłowie:
„Jeśli czerwiec suchy, a ciepły deszcz pada, urodzaje wina dobre zapowiada”
Wobec takich prognoz, życzę Państwu, u progu zbliżających się wakacji i nadchodzącego sezonu urlopowego, samych słonecznych i ciepłych dni, z jak najmniejszą ilością burz.
dr Adam Michalec
