Spojrzenie w czerwcowe niebo 2020

Adam Micha­lec, czer­wiec 2020

 

W czerwcu się pokaże, co nam PAN da w darze

Tak się mówi żar­to­bli­wie, odno­śnie przy­zna­wa­nych gran­tów na bada­nia naukowe. Czer­wiec to okres naj­krót­szych nocy, oraz pięk­nych świ­tów i zmierz­chów, dogod­nych dla obser­wa­cji nieba i ostat­nich wio­sen­nych spa­ce­rów. Mamy zatem krót­kie cie­płe noce, które co prawda nie sprzy­jają obser­wa­cjom astro­no­micz­nym, ale są one cenne dla miło­śni­ków nieba.

Tego­roczne astro­no­miczne lato, roz­pocz­nie się nocną porą, w sobotę 20 czerwca o godz. 23:44 – kiedy to Słońce w swej rocz­nej wędrówce po eklip­tyce, oddali się naj­bar­dziej na pół­noc od rów­nika nie­bie­skiego, osią­ga­jąc punkt prze­si­le­nia let­niego, zwany punk­tem Raka. W tym dniu w Kra­ko­wie, Słońce w chwili przej­ścia przez połu­dnik, góruje nad hory­zon­tem na wyso­ko­ści pra­wie 63 i pół stop­nia. Wzej­dzie tego dnia o godz. 4.30, a zaj­dzie o 20.53, zatem dzień będzie trwał 16 godzin i 23 minuty; będzie to naj­dłuż­szy dzień (i naj­krót­sza noc) tego roku, a dłuż­szy od naj­krót­szego dnia w Kra­ko­wie i oko­licy, aż o 8 godz. i 18 minut.

Naj­wcze­śniej Słońce wzej­dzie u nas już w dniu 15 czerwca (godz. 4.30) i takich wcze­snych wscho­dów Słońca będziemy doświad­czać przez 8 kolej­nych dni. Naj­póź­niej zaj­dzie w dniu 19 czerwca (godz. 20.53), i tak póź­nych zacho­dów Słońca będzie aż 12. Dni w któ­rych Słońce będzie naj­dłu­żej nad hory­zon­tem, doświad­czymy przez cały tydzień od 17 do 24 czerwca. W tym też okre­sie, na św. Jana (24.VI), czę­sto padają obfite desz­cze. Po tego­rocz­nej suchej wio­śnie, być może one wystą­pią, zoba­czymy. Tak czy ina­czej będzie z pogodą, to na Dzień Dziecka, Słońce wzej­dzie o godz. 4.36, a zaj­dzie o godz. 20.41. Dzień będzie trwał 16 godz. i 5 minut; będzie jesz­cze krót­szy o 18 minut od naj­dłuż­szego dnia roku. Nato­miast ostat­niego czerwca, Słońce wzej­dzie o godz. 4.34, a schowa się pod hory­zon­tem o godz. 20.53 i dzień będzie nie­zau­wa­żal­nie, ale już krót­szy od naj­dłuż­szego dnia roku o 4 minuty.

Aktyw­ność magne­tyczna Słońca w czerwcu będzie na niskim pozio­mie, jedy­nie co nieco pod­wyż­szona w ostat­niej deka­dzie mie­siąca. Pamię­tajmy, iż obser­wa­cje plam na Słońcu pro­wa­dzimy wyłącz­nie przy zasto­so­wa­niu odpo­wied­nich fil­trów spek­tral­nych, lub rzu­to­wa­nego na ekran obrazu Słońca z lunety. Ponadto w nie­dzielę 21.VI., wystąpi obrącz­kowe zaćmie­nie Słońca, począ­tek o świ­cie w Afryce, potem kolejno w połu­dniowo-wschod­niej Euro­pie, Azji, a zakoń­czy się w Mikronezji.

Księ­życ powita lato w nowiu. Zatem bar­dzo krót­kie, ale bez­k­się­ży­cowe noce, będziemy mieli na prze­ło­mie 3 i 4 tygo­dnia czerwca, a kolej­ność faz Księ­życa będzie następująca:

• peł­nia 5.VI. o godz. 21.12,
• ostat­nia kwa­dra 13.VI. o godz. 08.24,
• nów 21.VI. o godz. 08.41,
• pierw­sza kwa­dra 28.VI. o godz. 10. 16.

W pery­geum (naj­bli­żej Ziemi) będzie Księ­życ dwu­krot­nie: 3.VI. o godz. 06 i 30.VI. o godz. 04, a w apo­geum (naj­da­lej od Ziemi) będzie 15.VI. o godz. 03.
5.VI. wystąpi – mało atrak­cyjne – pół­cie­niowe zaćmie­nie Księ­życa, z mak­si­mum o godz. 20.58, widoczne rów­nież w Pol­sce. Ponadto, Księ­życ w tym mie­siącu zakryje Wenus 19.VI. o godz. 11, co będzie widoczne w pół­nocno-wschod­niej czę­ści Pol­ski. W Kra­ko­wie możemy obser­wo­wać na nie­bie to ich zbli­że­nie, a także wcze­śniej­sze zbli­że­nie Księ­życa do Jowi­sza w dniu 8.VI. i dzień póź­niej do Saturna tj. 9.VI., a także do Marsa po pół­nocy 14.VI.

Jeśli cho­dzi o pla­nety, to:

• Mer­ku­rego znaj­dziemy do końca wio­sny czerw­co­wej, nisko na wie­czor­nym nie­bie, tuż po zacho­dzie Słońca. Naj­lep­sze warunki do jego obser­wa­cji przy­pa­dają na pierw­szy tydzień mie­siąca. Z nasta­niem lata, skryje się nam w pro­mie­niach sło­necz­nych, by poja­wić się na poran­nym nie­bie po 10 lipca.
• Wenus, pojawi się nam w dru­gim tygo­dniu mie­siąca jako Gwiazda Poranna, ale bar­dzo nisko nad hory­zon­tem, poprze­dza­jąc co nieco wschód Słońca. Z upły­wem dni tego lata, będzie coraz wcze­śniej poprze­dzać wschód naszej gwiazdy, aż do stycz­nia 2021 roku.
• Mars, dostępny będzie do obser­wa­cji od pół­nocy, gosz­cząc w gwiaz­do­zbio­rze Ryb. Tam też 14.VI. o godz. 02, zbliży się doń Księżyc.
• Jowisz, będzie widoczny w czerwcu na nie­bie już przed pół­nocą, gosz­cząc w gwiaz­do­zbio­rze Strzelca. Wie­czo­rem 8.VI., Księ­życ, zbliży się do tej pla­nety na odle­głość 2 stopni.
• Saturna prze­by­wa­ją­cego w gwiaz­do­zbio­rze Kozio­rożca, możemy obser­wo­wać już przed pół­nocą. Nad ranem 9.VI., Księ­życ zbliży się do tej pla­nety na odle­głość 3 stopni.
• Uran gości w gwiaz­do­zbio­rze Barana, a widoczny jest nisko nad wschod­nim hory­zon­tem, krótko aż do świtu. Nad ranem 17.VI., Księ­życ zbliży się do tej pla­nety na odle­głość 4 stopni.
• Nep­tuna w Wod­niku, można obser­wo­wać rów­nież na wschod­nim nie­bie, w dru­giej poło­wie nocy. Do tej pla­nety 13.VI. tuż po pół­nocy, zbliży się Księ­życ na odle­głość 4 stopni. Aby jed­nak dostrzec te dwie ostat­nie pla­nety gołym okiem, trzeba mieć sokoli wzrok.

Nato­miast w dniach od 22.VI. do 2.VII., będzie moż­li­wość zli­cza­nia mete­orów z czerw­co­wego roju Booty­dów (czyli wyla­tu­ją­cych z gwiaz­do­zbioru Wola­rza). Mak­si­mum ich aktyw­no­ści przy­pada na 28.VI., a Księ­życ pierw­szej kwa­drze, będzie prze­szka­dzał w wie­czor­nych obser­wa­cjach. Oby pogoda nam dopi­sy­wała. Zaś z dru­giej strony, nasuwa się takie sta­ro­pol­skie przysłowie:

W początku lata poranne grzmoty są zapo­wie­dzią rychli­wej słoty.

Wobec takich pro­gnoz, życzę Pań­stwu, u progu zbli­ża­ją­cych się waka­cji i nad­cho­dzą­cego sezonu urlo­po­wego, samych sło­necz­nych i cie­płych dni, z jak naj­mniej­szą ilo­ścią burz.

 

Wschody i zachody Słońca w Kra­ko­wie – czer­wiec 2020 [PDF]

Wschody i zachody Księ­życa w Kra­ko­wie – maj i czer­wiec 2020 [PDF]