Projekt ARISS w MOA

O pro­jek­cie ARISS

ARISS, czyli Ama­teur Radio on the Inter­na­tio­nal Space Sta­tion, to jeden z pro­gra­mów edu­ka­cyj­nych, dzięki któ­remu ucznio­wie mogą połą­czyć się z astro­nau­tami będą­cymi na pokła­dzie Mię­dzy­na­ro­do­wej Sta­cji Kosmicz­nej (ISS) za pomocą radia ama­tor­skiego. Pro­gram ten ma na celu roz­bu­dza­nie zain­te­re­so­wa­nia wśród mło­dych ludzi przed­mio­tami ści­słymi, tech­no­lo­gią, inży­nie­rią i mate­ma­tyką (STEM) oraz karierą zawo­dową w tych dzie­dzi­nach. ARISS zapew­nia spo­łecz­no­ści szkol­nej (uczniom, nauczy­cie­lom, rodzi­nom i człon­kom spo­łecz­no­ści) moż­li­wość zdo­by­wa­nia wie­dzy o istot­nych korzy­ściach pły­ną­cych z zało­go­wych lotów kosmicz­nych. Uświa­da­mia uczest­ni­kom zna­cze­nie badań i odkryć, które mają miej­sce pod­czas podróży kosmicz­nych. Spo­łecz­ność zaan­ga­żo­wana w pro­jekt ma oka­zję poznać tech­no­lo­gie kosmiczne i tech­no­lo­gie zwią­zane z komu­ni­ka­cją kosmiczną poprzez zagad­nie­nia radia amatorskiego.

Pro­gram ARISS jest zarzą­dzany przez mię­dzy­na­ro­dową grupę. Orga­ni­za­cją kie­rują wolon­ta­riu­sze z kra­jo­wych orga­ni­za­cji krót­ko­fa­lar­skich i mię­dzy­na­ro­do­wych orga­ni­za­cji AMSAT (Radio Ama­teur Satel­lite Cor­po­ra­tion). Orga­ni­za­cje krót­ko­fa­lar­skie i agen­cje kosmiczne dostar­czają wspar­cie ope­ra­cyjne umoż­li­wia­jące bez­po­śred­nią komu­ni­ka­cję mię­dzy załogą ISS a uczniami na całym świe­cie za pośred­nic­twem radia amatorskiego.

Zapla­no­wane kon­takty krót­ko­fa­lar­skie ARISS z ISS, pro­wa­dzone są albo w dro­dze kon­taktu bez­po­śred­niego albo kon­taktu tele­mo­sto­wego. Zasto­so­wana metoda zależy od wypo­sa­że­nia sta­cji radio­wej i doświad­cze­nia ochot­ni­ków radio­ama­to­rów dostęp­nych do wspar­cia kon­taktu, a także od kwe­stii tech­nicz­nych zwią­za­nych z orbitą ISS nad miej­scem kontaktu.

 

ARISS w MOA

W paź­dzier­niku 2023 roku nie­po­ło­mic­kie Obser­wa­to­rium wraz z Nie­po­ło­mic­kim Klu­bem Krót­ko­fa­low­ców przy­go­to­wało i wysłało wnio­sek w spra­wie pro­jektu ARISS. Po kilku mie­sią­cach ocze­ki­wań pro­jekt ten uzy­skał pozy­tywną opi­nię i zosta­li­śmy zakwa­li­fi­ko­wani do sesji zimo­wej. Ozna­cza to, że w poło­wie wrze­śnia 2024 będziemy mieli moż­li­wość kon­taktu z astro­nau­tami z ISS. Już nie możemy się doczekać!

Od samego początku zapla­no­wa­li­śmy dla zain­te­re­so­wa­nych uczniów naukę korzy­sta­nia z radia ama­tor­skiego. Każdy z uczest­ni­ków ma rów­nież za zada­nie poznać zagad­nie­nia zwią­zane z lotami kosmicz­nymi i życiem na pokła­dzie ISS. Dodat­ko­wymi atrak­cjami są kon­kursy. Na początku marca został w naszym Obser­wa­to­rium ogło­szony pierw­szy kon­kurs dla uczniów MOA na zdję­cie prze­lotu ISS nad Pol­ską. Ma on na celu zain­te­re­so­wa­nie ich obser­wa­cjami prze­lotu ISS na noc­nym i dzien­nym nie­bie. Każdy z uczniów sam lub pod opieką nauczy­ciela MOA będzie mógł wyko­nać zdję­cie prze­lotu ISS z uwzględ­nie­niem cha­rak­te­ry­stycz­nych ukła­dów gwiazd lub ele­men­tów nie­po­ło­mic­kiego kra­jo­brazu. Roz­strzy­gnię­cie kon­kursu pla­no­wane jest na połowę lipca br. a zdję­cia zostaną wyeks­po­no­wane w for­mie wystawy w nie­po­ło­mic­kim Obserwatorium.

Drugi kon­kurs został ogło­szony w maju i doty­czy pytań, które zadamy astro­nau­cie z ISS w cza­sie kon­taktu. Roz­strzy­gnię­cie kon­kursu pla­no­wane jest na koniec czerwca br.  Każdy z uczniów MOA może zapro­po­no­wać nawet kilka pytań do astro­nauty. Spo­śród wszyst­kich wymy­ślo­nych pytań zosta­nie wybrane tylko kil­ka­na­ście. Auto­rzy wybra­nych pytań do astro­nauty otrzy­mają nagrody rze­czowe w dniu prze­pro­wa­dzo­nego kontaktu.

W dniu kon­taktu z astro­nautą znaj­du­ją­cym się na pokła­dzie Mię­dzy­na­ro­do­wej Sta­cji Kosmicz­nej (ISS) prze­la­tu­ją­cej nad Nie­po­ło­mi­cami pla­nu­jemy sze­reg wyda­rzeń. W Nie­po­ło­mic­kim Obser­wa­to­rium będziemy gościć wyjąt­ko­wego gościa zwią­za­nego z agen­cjami kosmicz­nymi ESA i NASA oraz prasę, radio i tele­wi­zją. W cza­sie reali­za­cji ARISS w MOA zosta­nie prze­pro­wa­dzona trans­mi­sja online na YouTube oraz liczne nagra­nia dla pro­gramu ASTRONARIUM.

Wyzwa­nia techniczne

Zde­cy­do­wa­li­śmy przy­stą­pić do pro­jektu w naj­trud­niej­szej opcji bez­po­śred­niego kon­taktu radio­wego ze Sta­cją Kosmiczną. Dla człon­ków Nie­po­ło­mic­kiego Klubu Krót­ko­fa­low­ców ozna­cza to wiele mie­sięcy wytę­żo­nej pracy, aby stwo­rzyć warunki tech­niczne do wyjąt­kowo skom­pli­ko­wa­nej łącz­no­ści. Po pierw­sze, ISS cią­gle się poru­sza. Po dru­gie, jest daleko od nas. W momen­cie poja­wie­nia się Sta­cji na hory­zon­cie, jest odle­gła od naszych anten o 2 tysiące kilo­me­trów. Żeby ją usły­szeć i już tam roz­po­cząć wywo­ły­wa­nie astro­nauty, przy­go­to­wa­li­śmy antenę kie­run­kową o dużym zysku, wzmac­nia­jącą dwu­dzie­sto­krot­nie odbie­rany i nada­wany sygnał radiowy. Dodat­kowo, docie­ra­jący do nas sygnał z kosmosu jest stu­krot­nie wzmac­niany w nisko­szum­nym LNA (Low Noise Ampli­fier). Antena musi śle­dzić trwa­jący około 10 minut prze­lot Sta­cji na nie­bie, dla­tego została umiesz­czona na obrot­nicy ste­ro­wa­nej przez kom­pu­ter. Kolej­nym pro­ble­mem jest zja­wi­sko Dop­plera, czyli prze­su­nię­cia czę­sto­tli­wo­ści sygnału radio­wego ze względu na ogromną pręd­kość ISS‑a. Gdy­by­śmy tego nie uwzględ­nili, dwu­stronna łącz­ność pod­czas zbli­ża­nia i odda­la­nia się Sta­cji nie byłaby moż­liwa. Aktu­al­nie trwają testy połą­cze­nia radia z kom­pu­te­rem, mogą­cym na bie­żąco zmie­niać czę­sto­tli­wość odbioru i nada­wa­nia sygnału radio­wego z wpro­wa­dzoną korektą Dopplera.

Osoby zaan­ga­żo­wane w przedsięwzięcie

Pro­jekt two­rzą Mło­dzie­żowe Obser­wa­to­rium Astro­no­miczne im. Kazi­mie­rza Kor­dy­lew­skiego w Nie­po­ło­mi­cach oraz Nie­po­ło­micki Klub Krót­ko­fa­low­ców SP9MOA.

Osoby koor­dy­nu­jące dzia­ła­nia to:

- Grze­gorz Sęk – nauczy­ciel koor­dy­nu­jący projekt

- Monika Maśla­niec – koor­dy­na­tor medialny

- Michał Matu­sik SQ9ZAY – koor­dy­na­tor w dzie­dzi­nie krótkofalarstwa

• FACEBOOK:

Pro­fil @ARISS_MOA powi­nien być każ­do­ra­zowo ozna­czany przy oka­zji publi­ko­wa­nia wszel­kich infor­ma­cji o pro­jek­cie ARISS w MOA.

• INSTAGRAM:

Pro­fil @ARISS_MOA powi­nien być każ­do­ra­zowo ozna­czany przy oka­zji publi­ka­cji wszel­kich infor­ma­cji o pro­jek­cie ARISS w MOA.

Zapra­szamy do śle­dze­nia postę­pów w reali­za­cji nie­po­ło­mic­kiej łącz­no­ści z astro­nautą w pro­gra­mie ARISS na pro­filu face­book: aris­smoa.

 

Osoba do kon­taktu ws. pro­jektu ARISS_MOA:
Monika Maślaniec
Wice­dy­rek­tor Mło­dzie­żo­wego Obser­wa­to­rium Astro­no­micz­nego w Niepołomicach
Koor­dy­na­tor PR w pro­jek­cie ARISS w MOA
tel.:  12 281 15 61;
@: monika@moa.edu.pl