Właśnie teraz jest dobra okazja aby przypomnieć, że drugiego lutego nasza wychowanka, Paulina Sowicka obroniła pracę doktorską i otrzymała tytuł naukowy doktora nauk fizycznych w zakresie astronomii. Nie dość, że 11 obchodzono Międzynarodowy Dzień Kobiet i Dziewcząt w Nauce, to jeszcze zbliża się ósmy marca – Dzień kobiet. Paulina już jako uczennica bardzo aktywnie zajmowała się problematyką astronomiczną, uczęszczając do Młodzieżowego Obserwatorium Astronomicznego na zajęcia – najpierw do Moniki Maślaniec, a następnie do Grzegorza Sęka.
U zarania kariery badaczki Kosmosu.
Tam też zdobywała szlify obserwatora, przykładając się do pracy z teleskopami. Obserwowała wizualnie i fotograficznie Słońce oraz obiekty na nocnym niebie, jeździła na obozy i ekspedycje obserwacyjne, także te na Słowacji czy Ukrainie. Korzystała z każdej możliwości, aby wzbogacać swoją wiedzę uczestnicząc na przykład w spotkaniach z naukowcami oraz astronautami.
Od lewej – Paulina Sowicka, Shannon Lucid, Marta Kotarba, Aleksandra Gumuła.
Warto dodać, że Shannon Lucid, z wykształcenia biochemiczka, stała się pierwszą amerykanką, która pracowała na stacji Mir, a poza Ziemią była pięciokrotnie, spędzając na orbicie łącznie ponad 223 dni.
Wynikiem pasji osobistego badania Wszechświata było opracowanie Pauliny „Twarzą w twarz z supernową”, które przedstawiła w trakcie dwudziestego trzeciego Ogólnopolskiego Młodzieżowego Seminarium Astronomicznego w roku 2007. Jury tego konkursu uznało referat Pauliny za zwycięski w gronie ponad trzydziestu opracowań z całego kraju.
Lista gwiazd supernowych obserwowanych w projekcie Hands-on Universe
Kolejnym krokiem było współodkrycie planety pozasłonecznej, dokonane dzięki udziałowi w projekcie typu Citizen Science (Nauka obywatelska) – Planet Hunters.
Dalsza droga Pauliny wiodła przez studia astronomiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, zagraniczne wyjazdy na konferencje i obserwacje – aż do przyjęcia na Studium Doktoranckie w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika w Warszawie. Wtedy to jako pierwsza osoba z Polski wyjechała na roczny staż do obserwatorium na wyspie La Palma w archipelagu Kanarów.
Przy czterometrowym teleskopie na La Palmie
Jeszcze w trakcie przygotowywania rozprawy doktorskiej została laureatką Nagrody CAMK PAN dla Wybitnego Młodego Badacza za 2022 rok. Śledząc jej zainteresowania problematyką obserwacyjną łatwo zgadnąć, że teza, jaką postawiła także będzie mocno osadzona w wykonaniu i opracowaniu trudnych badań z dziedziny pulsacji gwiazd zmiennych. Spolszczony tytuł pracy, którą Paulina przedstawiła dostojnemu gremium w dniu 2 lutego brzmi w polskiej wersji (oryginał został przedstawiony po angielsku) „Wzbudzenie pulsacji w gorących gwiazdach tuż przed stadium białego karła z obserwacyjnego punktu widzenia”. Należy przypomnieć, że białe karły to słabo świecące, zwarte obiekty będące końcowym stadium życia gwiazd typu Słońca. Nieco przed stadium białego karła niektóre gwiazdy, jeszcze prowadzące w otoczkach syntezę helu, wykazują fluktuacje jasności pochodzące od szybkich zmian rozmiarów, czyli pulsacji. Tymi właśnie gwiazdami, w liczbie 29 – zajmowała się Paulina. Tematyka była trudna choćby z tego powodu, że gwiazdy takie nie dosyć, że świecą słabo, to jeszcze względne zmiany jasności są niewielkie. Stąd konieczność obserwowania teleskopami o dużych średnicach – od jednego metra na Słowacji i w RPA aż do ponad dziewięciu metrów – też w RPA.
Przy teleskopie SALT w RPA – to największy teleskop na półkuli południowej
Obecnie Paulina Sowicka złożyła aplikację na dwuletni staż podoktorski na Teneryfie – trzymamy kciuki za powodzenie tego projektu. A teraz zdradzę pewną tajemnicę – otóż jeżeli nic nie stanie na przeszkodzie, będziemy mogli spotkać się z naszą świeżo upieczoną Panią Doktor na prelekcji w MOA. Planujemy takie publiczne wydarzenie w ramach Nocy Jurija wczesnym wieczorem w piątek, 12 kwietnia bieżącego roku. Tematem będą wspomnienia zagranicznych wojaży, których Paulina odbyła naprawdę wiele. W trakcie jednego z nich w Obserwatorium La Silla w Chile zaszło całkowite zaćmienie Słońca, co zostało udokumentowane przez naszą bohaterkę serią znakomitych fotografii.
Syntetyczne zdjęcie całkowitego zaćmienia Słońca w Chile, 2 lipca 2019 roku
Trzeba jeszcze dodać, że utalentowanych badaczek mamy wiele w gronie naszych wychowanków. Karolina Jarosik, która podobnie jak Paulina uczęszczała ponad 7 lat na nasze zajęcia, jesienią zeszłego roku rozpoczęła studia trzeciego stopnia, czyli doktoranckie w Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Uczestniczka naszych zajęć Agnieszka Płonka w trakcie pracy na Uniwersytecie w Utrechcie opublikowała pracę naukową na temat rozchodzenia się fal sejsmicznych w skorupie ziemskiej, a obecnie uczy studentów informatyki w Wyższej Szkole Biznesu w Nowym Sączu. Kolejna nasza wychowanka, Karolina Hałys studiuje fizykę na Uniwersytecie w Bristolu i niedawno opublikowała swój pierwszy naukowy komunikat na temat szyfrowania kwantowego. To wszystko było możliwe dzięki temu, że uczestnicy naszych zajęć napotykają w MOA doskonałe warunki do rozwoju swoich pasji, mając do dyspozycji coraz lepiej wyposażone pracownie oraz całą gamę instrumentów obserwacyjnych, lunet, teleskopów i kamer astronomicznych. Do tego nasi nauczyciele, dysponujący wysokimi kwalifikacjami, nie żałują dla uczniów czasu ani fatygi.
Jesteśmy dumni z naszych wychowanków, a przykład Pauliny pokazuje, jak owocne są wysiłki poświęcone badaniom naukowym.
Grzegorz Sęk, nauczyciel MOA
