Adam Michalec, kwiecień 2020
Kiedy w kwietniu słonko grzeje, wtedy nikt nie zubożeje
To przysłowie niestety pasuje nie tylko na Prima Aprilis, ale wyraża przy okazji naszą nadzieję, na prawdziwą wiosenną i słoneczną aurę. Tęsknimy bardzo za takimi dniami, które powinny nam wynagrodzić tegoroczne wietrzne dni zimowe. Dlatego ogromnie pocieszającym będzie fakt, iż w tym miesiącu Słońce nadal systematycznie wznosi się coraz wyżej ponad równik niebieski tak, że w ciągu kwietnia, w Małopolsce, przybędzie dnia dokładnie o 105 minut. Łatwiej też będzie się nam przyzwyczaić na dobre do czasu letniego, bowiem w środę 1.IV. Słońce wschodzi o godz. 6.16, a zachodzi o 19.12. Natomiast w ostatnim dniu miesiąca, wschód Słońca nastąpi już o 5.17, a zachód dopiero o 19.58, zatem ostatniego kwietnia, dzień będzie trwał 14 godzin i 41 minut; będzie już dłuższy od najkrótszego dnia roku aż o 6 godzin i 36 minut, ale jeszcze krótszy o 102 minuty od tego najdłuższego, czerwcowego dnia.
Jeśli spojrzymy do kart historii, to stwierdzimy iż 59 lat temu, 12 kwietnia 1961 roku, odbył się lot Jurija Gagarina po orbicie satelitarnej Ziemi, który odbił się szerokim echem na całym świecie.
A na niebie, przez cały miesiąc, będziemy notować niestety raczej niską aktywność magnetyczną Słońca, bowiem nasza gwiazda znajduje się nadal w fazie minimum aktywności tzw. jedenastoletniego cyklu. Najczęściej liczba Wolfa, czyli ilość grup plam i pojedynczych plam na tarczy Słońca, wynosić będzie co najwyżej kilka, a najczęściej zero. Tak niska aktywność Słońca powoduje, że nie chroni ono nas swym polem magnetycznym przed silnym i przenikliwym promieniowaniem pochodzącym z centrum naszej Galaktyki. Wypada nam tylko czekać na przebudzenie aktywności Słońca, bowiem w dniu 19 kwietnia o godz. 23.39, wstępuje ono w znak Byka. Ponadto, jak corocznie, 22 kwietnia będziemy obchodzi Światowy Dzień Ziemi – zatem patrząc w niebo, nie zapominajmy o naszej Błękitnej Planecie – Planecie i jej mieszkańcach, którzy obecnie są obiektem specjalnej troski!
Jeśli chodzi o Księżyc, to w ostatniej dekadzie miesiąca nie będzie nam przeszkadzał w nocnych obserwacjach nieba, bowiem kolejność faz Księżyca w kwietniu będzie następująca:
- pierwsza kwadra 1.IV. o godz. 12.21,
- pełnia 8.IV. o godz. 04.35,
- ostatnia kwadra 15.IV. o godz. 00.56,
- nów 23.IV. o godz. 04.26,
- pierwsza kwadra 30.IV. o godz. 22.38.
Ponieważ pełnia Księżyca w dniu 8.IV. będzie pierwszą wiosenną pełnią po 21.III., więc niedziela 12.IV. będzie Niedzielą Wielkanocną, zgodnie z przepisem ustanowionym na Soborze Nicejskim w 325 roku.
Najbliżej Ziemi (w perygeum) znajdzie się Księżyc 7.IV. o godz. 20, a najdalej od Ziemi (w apogeum) będzie 20.IV. o godz. 21. Ponadto Księżyc w swej wędrówce po nieboskłonie, zakryje planety karłowate: 14.IV. o północy Plutona, a 26.IV. o godz. 13 Westę. To drugie zjawisko, będzie u nas widoczne, przy użyciu lunety.
Jeśli zaś chcemy obserwować planety, to:
- Merkurego będzie można zobaczyć bardzo nisko nad horyzontem, na porannym niebie, przez dwie pierwsze dekady kwietnia, na niespełna godzinę przed wschodem Słońca, potem skryje się w jego promieniach, by pojawić się w połowie maja na wieczornym niebie.
- Wenus króluje niezagrożona przez cały miesiąc na wieczornym niebie tak, aby 28.IV. wieczorem, osiągnąć maksimum tegorocznego blasku. Polecam obserwatorom tę wieczorną ekspozycję Wenus.
- Czerwonawy Mars i olbrzymy gazowe Jowisz i Saturn, wschodzą w kwietniu dopiero po północy, a zatem będą nam dostępne do obserwacji tylko w drugiej połowie nocy.
- Planetę Uran możemy obserwować przez pierwsze trzy tygodnie kwietnia na wieczornym niebie w gwiazdozbiorze Barana, potem skryje się w promieniach zorzy wieczornej.
- Neptun, przebywa w Wodniku, a możemy go obserwować przez lunetę rankiem, krótko przed świtem. W dniu 19.IV. zbliży się do tej planety Księżyc, na odległość 4 stopni. Wtedy niestety będzie już bardzo jasno.
Od 15 do 25 kwietnia promieniują meteory z roju kwietniowych Lirydów. Radiant meteorów leży w pobliżu Wegi, najjaśniejszej gwiazdy w gwiazdozbiorze Liry. Maksimum aktywności (do 30 przelotów na godzinę) przypada na noc 22/23 kwietnia. W tym roku warunki do ich obserwacji są bardzo dobre, Księżyc będzie w nowiu.
Do Słońca zbliża się kometa C/2019Y4 (Atlas), obecnie w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy, a być może w maju będzie ona widoczna gołym okiem.
Oto tylko najważniejsze zjawiska na niebie, które polecałbym do obserwacji przy okazji wiosennych spacerów, oczywiście przy bezchmurnym niebie, czego wszystkim Państwu serdecznie życzę, jednocześnie przypomnijmy, nie tylko dla utrudzonych rolników, optymistyczne staropolskie przysłowie:
Gdy w końcu kwietnia deszcz porosi, błogosławieństwo polom przynosi
