Tym razem, z powodu chwilowego braku własnej siedziby, wyjechaliśmy na kilka dni do Ośrodka Edukacji Ekologicznej w Ożennej w gminie Krempna. To nowo oddane do użytku miejsce pozostające we władaniu Młodzieżowego Domu Kultury w Jaśle. Są tam dobre warunki socjalne, uczestnicy mają do dyspozycji wygodne pokoje, kuchnię i dużą salę wykładową. W pobliżu budynku jest kilka placyków pokrytych kostką, świetnie nadających się do rozstawiania instrumentów przenośnych. Możliwe jest łatwe oprowadzenie zasilania, trzeba jednak dysponować własnymi kablami sieciowymi. Jednak widoczność niektórych części nieba utrudniają nieliczne, ale okazałe drzewa, zwłaszcza te rosnące od południowej strony, natomiast tuż przy drodze, na północ od budynku, znajduje się wieża telekomunikacyjna. Nie wiedzieć czemu w połowie wysokości zamontowano tam dwa bardzo jasne czerwone światła, które powodują powstawanie „duchów” na zdjęciach wykonywanych obiektywem „rybie oko”. Niemniej wykonałem dwie długie rejestracje całego nieba, na których można się dopatrzyć wielu zjawisk świetlnych. W ich wykonaniu wielce pomocna była zwykła suszarka do włosów, pracująca w trybie ciągłym, aby zapobiec roszeniu obiektywu.
Mateusz przy pomocy swoich dwóch teleskopów i aparatu Nikon z teleobiektywem wykorzystał nocne godziny do fotografowania okolic gwiazdozbioru Oriona oraz uzupełniał wcześniej wykonane obserwacje ekspozycjami w kolorowych filtrach. Wyniki zostaną opublikowane w oddzielnym wpisie.
W porze dziennej pilnie opracowywaliśmy zdjęcia archiwalne, w tym pochodzące z bezpłatnego projektu Microbservatory (patrz tutaj). Oprócz pracy przy komputerach ćwiczyliśmy montowanie i ustawianie sprzętu obserwacyjnego na przykładzie teleskopu Newtona na montażu paralaktycznym z lunetką biegunową i systemem GoTo. Jest on własnością I Liceum Ogólnokształcącego im. Marcina Kromera w Gorlicach.
Wykorzystaliśmy także możliwość dostępu do sieci teleskopów zdalnie sterowanych, aby wykonać obserwacje Trypletu Smoka. Są tam trzy ogromne galaktyki – widziana z góry spiralna NGC5985 (odległość do niej to 140 milionów lat świetlnych), eliptyczna NGC5982 (leżąca w odległości 130 milionów lat świetlnych) oraz widziana z boku spiralna NGC5981 (ta jest najbliżej, bo dzieli nas od niej tylko 80 milionów lat świetlnych).
Użyliśmy teleskopu T11, znajdującego się w pobliżu miejscowości Mayhill w Stanie Nowy Meksyk. To 500-milimetrowy reflektor pracujący w systemie skorygowanym Dall-Kirkham, ustawiony na montażu paralaktycznym Planewave.
Samo obserwatorium jest ulokowane w kampusie New Mexico Skies, na wysokości ponad 2000 metrów. Góry Sacramento otoczone są zewsząd pustyniami, a najbliższa osada, licząca niecałe 600 mieszkańców, jest oddalona o 25 kilometrów – tyle, co Niepołomice od centrum Krakowa.
Nic dziwnego, że warunki obserwacyjne w tym miejscu są znakomite, a coraz liczniejsi klienci lokują tam swoje teleskopy. Co więcej, na miejscu jest kilka kopuł oraz cztery obszerne hale z rozsuwanymi dachami, a także warsztat mechaniczny i elektroniczny. Niedaleko stamtąd, w miejscowości White Sands, znajduje się słynne obserwatorium Apache Point, w którym kontynuowany jest projekt Sloan Digital Sky Survey, co dodatkowo potwierdza wartość tej okolicy dla obserwacji astronomicznych.
Na naszym zdjęciu, którego pełna kolorowa wersja jest w opracowaniu, można znaleźć wiele obiektów głębokiego nieba. Najłatwiej wskazać je na obrazie o odwróconych wartościach tonalnych. I tak w kolejności odległości od nas zaznaczono je symbolami jako:
G1 – galaktyka NGC 5976, odległa o 140 milionów lat świetlnych
G2 – galaktyka UGC 9934, odległa o 140 milionów lat świetlnych
G3 – galaktyka SDSS J153703.02+590658.4, odległa o miliard 200 milionów lat świetlnych
G4 – galaktyka LEDA 2591991, odległa o miliard 350 milionów lat świetlnych
QSO – kwazar QSO B1537+595A, odległy o 10.5 miliarda lat świetlnych.
Opracowywanie wyników obserwacji ciągle trwa, uczestnicy Warsztatów obiecali umieszczać je sukcesywnie na naszym blogu, my z Mateuszem także pracujemy nad wycyzelowaniem zdjęć oraz planujemy kolejne zaawansowane zajęcia astrofotograficzne. W roku 2021 nasze ferie zimowe przypadają na czas od 15 do 28 lutego i być może wtedy nasze obserwatorium będzie już funkcjonowało w nowej siedzibie. Dziękuję dyrekcji MOA za pomoc w organizacji tegorocznych Zimowych Warsztatów Astrofotografii i liczę na współdziałanie przy organizacji następnych, jubileuszowych, bo już dziesiątych.
Grzegorz Sęk