Klub Młodego Odkrywcy to program edukacyjny, którego misją jest budowanie kompetencji u dzieci i młodzieży poprzez samodzielne eksperymentowanie i osobiste zaangażowanie w badanie świata metodą naukową. Głównym koordynatorem programu KMO jest Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, które rozwija i upowszechnia program KMO w Polsce i za granicą przy wsparciu finansowym Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności. Młodzieżowe Obserwatorium Astronomiczne w Niepołomicach pełni funkcję Partnera Regionalnego KMO. Od lat wspieramy rozwój sieci KMO na terenie Małopolski. W aktualnym roku szkolnym MOA wzięło udział w konkursie na dofinansowanie działań Partnerów w sieci KMO rozwijających i wzmacniających program KMO. W ramach zwycięstwa w konkursie „Regiony w programie Klub Młodego Odkrywcy. Opiekunowie i kluby w społecznościach lokalnych”, Obserwatorium otrzymało dofinansowanie, które pomogło zorganizować naukowy Piknik KMO.
Piknik Klubu Młodego Odkrywcy odbył się 17. 05. 2025 r. na terenie Młodzieżowego Obserwatorium Astronomicznego w Niepołomicach. Była to impreza edukacyjna, podczas której mali i duzi odkrywcy mogli całymi rodzinami zgłębiać tajniki nauki biorąc udział w różnych aktywnościach przygotowanych przez naszych uczniów, nauczycieli oraz zaproszonych gości. Najdonioślejszym elementem wydarzenia był start balonu stratosferycznego z podpiętym eksperymentem uczniowskim. Uczestnicy Pikniku KMO dzięki rozmowom i wspólnemu eksperymentowaniu z Klubowiczami mogli przekonać się, jak w praktyce wygląda realizacja założeń programu edukacyjnego Klub Młodego Odkrywcy.
Pogoda tego dnia była nieprzyjemna: termometry pokazywały zaledwie kilka stopni powyżej zera, wiał zimny wiatr, a z chmur co chwilę padał deszcz. Dlatego większość aktywności odbywała się wewnątrz budynku. W podziemnej części Obserwatorium uczestnicy mogli odwiedzić klika stoisk. Przy jednym z nich uczniowie opowiadali o misjach balonów stratosferycznych wypuszczonych w przeszłości z terenu MOA. Przy okazji omawiali eksperymenty, które już przeprowadzili w związku z lotem balonów oraz prezentowali ich wyniki. Przy kolejnym stanowisku każdy uczestnik mógł zbudować własny zegar słoneczny oraz zrozumieć zasadę jego działania. Było również stoisko, gdzie można było doświadczyć fascynującego zjawiska fluorescencji różnych minerałów oświetlanych promieniowaniem ultrafioletowym. Następne stanowisko pozwalało zmierzyć doświadczalnie wartość przyspieszenia ziemskiego. W podziemnej części budynku zlokalizowany był również bolid skonstruowany przez uczniów Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Niepołomicach. Najmłodsi uczestnicy chętnie siadali za jego sterami. Kolejną atrakcją podziemia była ciemnia fotograficzna, która tego dnia zamieniła się w studio telewizyjne. Każdy uczestnik Pikniku KMO mógł spróbować swoich sił w prowadzeniu prognozy pogody. Przy tym stanowisku uczniowie MOA prezentowali również, jak w prosty, ale profesjonalny sposób wykonać bezcieniową fotografię produktową.
W głównej części budynku również zlokalizowane były liczne atrakcje naukowe. Jedna z sal dydaktycznych poświęcona była robotyce. Uczestnicy mogli sprawdzać, jak działają oraz bawić się robotami. Uczniowie prezentowali samodzielnie wykonane roboty o różnym stopniu trudności. W kolejnej pracowni uczestnicy mogli samodzielnie wykonywać kolorowe i spektakularne eksperymenty chemiczne. W pomieszczeniu obok swoje stanowisko miał Niepołomicki Klub Krótkofalowców SP9MOA. Można tam było skorzystać z warsztatów lutowania oraz poznać alfabet Morse’a. Również w tej sali na dużym ekranie na bieżąco odbywało się śledzenie aktualnego położenia, wysokości oraz innych parametrów lotu balonu stratosferycznego. W pokoju dla mniejszych dzieci zorganizowano strefę kreatywności, gdzie uczestnicy Pikniku KMO mogli swobodnie konstruować budowle z klocków oraz wykonać własne magnesy pamiątkowe z tego wydarzenia. Natomiast w planetarium na zmianę odbywały się pokazy rozgwieżdżonego nieba i seanse o tematyce astronautycznej. W sali wykładowej można było usiąść na wygodnych fotelach, by trochę odpocząć i obejrzeć filmy promujące program edukacyjny Klub Młodego Odkrywcy. Z krótkich nagrań można było się dowiedzieć od uczestników programu- Opiekunów, Klubowiczów i Partnerów- na czym ten program polega i jakie korzyści wynikają z uczestnictwa w nim.
Część atrakcji musiała się odbyć na zewnątrz budynku. Największą atrakcją Pikniku KMO był widowiskowy start balonu stratosferycznego z podpiętym ładunkiem zawierającym zestawy eksperymentalne przygotowane przez naszych uczniów. Niesprzyjająca pogoda o mało nie pokrzyżowała nam planów, jednak ogromne doświadczenie i umiejętności Pana Włodzimierza Tarnowskiego spowodowały, że udało się wykorzystać okienko pogodowe i z lekkim opóźnieniem wypuścić balon, który następnie wzniósł się na rekordową wysokość ponad 40 kilometrów. To najwyższy lot balonu wypuszczonego z Niepołomic. Balon stratosferyczny podczas lotu nadawał obrazki na częstotliwości 114,5 MHz. Miłośnicy SSTV, czyli „powolnej telewizji” mogli odbierać te obrazy. Za odebranie co najmniej 10 z 12 obrazów Niepołomicki Klub Krótkofalowców przewidział nagrody w postaci dyplomów, których ostatecznie przyznano około 40. Po kilkudziesięciu minutach od startu, wśród uczestników Pikniku KMO rozeszła się wiadomość ogłoszona przez krótkofalowców śledzących parametry lotu balonu: balon obniża swój lot. Oznaczało to, że powłoka balonu pękła i spada wraz z przypiętym ładunkiem na ziemię. Ostatecznie balon spadł w miejscowości Jadowniki Mokre, odległej od Niepołomic o około 40 km, gdzie został odnaleziony wraz z ładunkiem przez ekipę poszukiwawczą. Niespodzianką dla uczestników był fakt, że chwilę po starcie balonu został wypuszczony drugi balon. Wyniósł on do stratosfery ładunek zawierający drugą część eksperymentalnej aparatury przygotowanej przez grupę studentów Uniwersytetu Łódzkiego.Teraz naszych uczniów czeka wytężona praca podczas analizy wyników przeprowadzonego eksperymentu. Najmłodsi uczestnicy Pikniku KMO mieli okazję przeprowadzić doświadczenie inspirowane startem balonu stratosferycznego. Każdy mógł wypuścić mniejszy balonik wypełniony helem z przypiętą karteczką, na której zapisana została prośba, aby przyszły znalazca balonika przysłał informację, dokąd balonik zawędrował. Na karteczce każdy mógł również zapisać swoją wiadomość do świata. Na moment pisania tego tekstu, dotarły do nas trzy informacje zwrotne. Baloniki zawędrowały do Szówska (ok. 180 km w linii prostej), a drugi do Łęk Górnych (ok. 70 km w linii prostej)oraz do Grudnej Dolnej (ok.90 km w linii prostej). Czekamy jeszcze na informacje dotyczące kolejnych kilkudziesięciu wypuszczonych baloników. Na tarasie przygotowane były teleskopy wyposażone w specjalne filtry umożliwiające bezpieczne obserwacje Słońca. Niestety, przez większość czasu trwania Pikniku KMO, chmury skutecznie uniemożliwiały obserwacje naszej dziennej gwiazdy. Dopiero pod koniec imprezy Słońce nieśmiało wyjrzało zza chmur, co było dla naszych uczniów impulsem do przeprowadzenia teleskopowych pokazów tarczy Słońca.
Piknik Klubu Młodego Odkrywcy miał szansę się odbyć dzięki współpracy wielu osób i instytucji. Pragniemy serdecznie podziękować:
- Centrum Nauki Kopernik i Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności za dofinansowanie naszego przedsięwzięcia;
- Stowarzyszeniu WroSpace, a szczególnie Włodzimierzowi Tarnowskiemu SQ6NLN, za skuteczne przeprowadzenie misji balonowej;
- Ekipie prof. Tadeusza Wibiga, która pomogła przygotować jeden z zestawów eksperymentalnych wysłanych z balonem stratosferycznym;
- Niepołomickiemu Klubowi Krótkofalowców SP9MOA za przygotowanie stanowiska cieszącego się dużym zainteresowaniem uczestników oraz pomoc w poszukiwaniu balonu;
- Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Niepołomicach za ciekawą prezentację bolidu i stacji ładowania skonstruowanych przez uczniów;
- Uczniom Młodzieżowego Obserwatorium Astronomicznego w Niepołomicach, którzy z ogromnym entuzjazmem i zaangażowaniem zarażali uczestników Pikniku KMO swoją pasją do aktywnego odkrywania i badania świata.
Piknik KMO był wydarzeniem pełnym naukowych wrażeń i pozytywnych emocji. W imprezie wzięło udział kilkaset osób. Wszystkim uczestnikom dziękujemy, że spędziliście Państwo ten dzień z nami!
Poniżej znajduje się galeria zdjęć z Pikniku KMO.
Aleksandra Kowalska
